وصیت

زمانی که می‌خواهید وصیت بنویسید، متوجه خواهید شد تنها کسی که از دارایی‌تان سهمی ندارد؛ خودتان هستید.

پس تا می‌توانید از زندگی‌تان لذت ببرید.

"لئو تولستوی"

هر شخصی که اهلیت قانونی داشته باشد، می‌تواند نسبت به بخشی از اموال خود برای بعد از مرگش وصیت تنظیم نماید. وصیت به دو نوع تملیکی و عهدی تقسیم می شود. در وصیت تملیکی شخص عین یا منفعت مال خود را برای بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک می‌کند. اما در وصیت عهدی شخص وصیت‌کننده، یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می‌نماید. کسی که وصیت می‌کند را موصی، کسی که وصیت به نفع او شده است را موصی‌له ، مورد وصیت را موصی‌به و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی بر مورد ثلث اموال یا بر امور صغیر مامور شده است، را وصی می‌نامند. در وصیت تملیکی، تملیک با وصیت محقق نمی‌گردد مگر اینکه موصی‌له پس از فوت موصی، مورد وصیت را قبول کند. شما می‌توانید بر غیر محصور نیز وصیت نمائید مثلاً وصیت برای فقرا یا امور عام‌المنفعه که در این صورت قبول موصی‌له شرط نیست. اگر موصی‌له قبل از فوت موصی اعلام قبول نماید، مؤثر نیست و موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند، حتی در صورتی که موصی‌له موصی‌به را قبض نموده باشد. اگر شما برای صغیر یا مجنون وصیت نموده باشید، رد یا قبول ولی معتبر خواهد بود. موصی‌له می‌تواند وصیت را نسبت به قسمتی از موصی‌به قبول کند. در این صورت، وصیت نسبت به قسمتی که قبول شده صحیح و نسبت به قسمت دیگر باطل می‌شود. ورثه موصی نمی‌توانند در موصی‌به تصرف کنند، مادام که موصی‌له رد یا قبول خود را به آن‌ها اعلام نکرده است لکن اگر تاخیر این اعلام موجب تضرر ورثه باشد، حاکم موصی‌له را مجبور می‌کند که نسبت به رد یا قبول موصی‌به تصمیم بگیرد. در وصیت عهدی قبول شرط نیست، اما وصی می‌تواند مادام که موصی زنده است وصایت را رد کند و اگر قبل از فوت موصی رد نکرد، بعد از آن حق ندارد، وصایت را رد کند حتی اگر جاهل بر وصایت بوده باشد. هرگاه کسی به قصد خودکشی خود را مجروح یا مسموم کند یا اعمال دیگر از این قبیل، که موجب هلاکت است، مرتکب گردد و پس از آن وصیت نماید، آن وصیت در صورت هلاکت باطل است و هرگاه اتفاقاً منتهی به موت نشد، وصیت نافذ و معتبر است. اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه را از ارث محروم کند، وصیت باطل و بلا اثر است. شاید این جمله را شنیده باشید که وصیت به حرمان وارث باطل است؛ فلذا هیچ شخصی با وصیت نمی‌تواند یک یا چند نفر از ورثه را از ارث بردن محروم کند. اگر وصیت‌نامه‌ای تنظیم نمودید تا زمانی که زنده‌اید، می‌توانید از آن رجوع کنید و اگر بعد از تنظیم یک وصیت‌نامه، وصیت‌نامه دیگری تنظیم کنید؛ وصیت اول باطل و وصیت دوم صحیح است. اگر وصیتی تنظیم نمایید و در آن اعلام کنید که مال یا اموال شما در راه امر یا امور غیر مشروع صرف شود، باطل است. در خصوص اموال دیگران نمی‌توانید، وصیت کنید فلذا موصی‌به باید ملک شما باشد و وصیت به مال غیر ولو با اجازه مالک، باطل و بلا اثر است. در زمان وصیت صرفاً به میزان ثلث اموال می‌توانید وصیت نمایید و مازاد بر ثلث نافذ نیست، مگر با اجازه وراث و اگر بعض ورثه اجازه بدهند فقط نسبت به سهم آن‌ها نافذ است. توجه نمایید میزان ثلث به اعتبار دارایی موصی در حین وفات معین می‌شود، نه به اعتبار دارایی متوفی در حین وصیت. موصی‌له باید موجود باشد و بتواند مالک چیزی بشود که برای او وصیت شده است اما وصیت بر حمل صحیح است لکن تملک او منوط به زنده متولد شدن حمل است.

توصیه می‌گردد در زمان تنظیم وصیت‌نامه با وکیل متخصص مشاوره نمایید.