اجرت‌المثل ایام زوجیت
به زبان ساده اجرت‌المثل ایام زوجیت به معنای مطالبه اجرت از سوی زوجه بابت اقداماتی است که در زندگی مشترک انجام می‌دهد.
به محض وقوع صیغه نکاح و برقراری رابطه زوجیت، زوجین در برابر یکدیگر دارای حقوق و تکالیفی می‌شوند. یکی از تکالیف زوجه در برابر زوج تمکین (عام و خاص) می‌باشد و در برابر انجام آن زوجه مستحق دریافت نفقه می‌گردد، همچنین یک سری از کارهایی که زوجه انجام می‌دهد وظیفه شرعی و قانونی ایشان نمی‌باشد. هر چند در عرف جوامع ایرانی زنان مشغول تربیت فرزندان و انجام امور منزل می‌باشند، لکن مطابق قانون و با فراهم بودن شرایطی می‌توانند دستمزد اینگونه اقدامات را از زوج مطالبه نمایند.
تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی در این خصوص اشعار می‌دارد: "چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید".
همچنین ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده در همین راستا اشعار می‌دارد: " دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده 336 قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند. همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین می‌کند. ثبت طلاق موکول به تأدیه حقوق مالی زوجه است …"
زوجه می‌تواند با دادن دادخواست مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت به طرفیت زوج تقاضای مطالبه اجور اقداماتی را بنماید که در راستای زندگی مشترک انجام داده است.
زوجه جهت موفقیت در دعوی مطالبه اجرت‌المثل امور زیر را باید به اثبات برساند:
اولاً زوجه باید اثبات نماید که کارهایی را که انجام داده، وظیفه او نبوده است. ثانیاً کارهای فوق را به دستور زوج انجام داده است. ثالثاً قصد تبرع در انجام امور فوق را نداشته است بدین معنا که قصد نداشته است این دست از اقدامات را به صورت رایگان انجام دهد. رابعاً امور فوق از جمله اقداماتی باشد که افراد غالباً در برابر انجام آن‌ها اجرت دریافت می‌کنند.
زوجه پس از فوت زوج نیز می‌تواند حقوق مالی خویش از جمله اجرت‌المثل ایام زوجیت را مطالبه نماید، در این صورت می‌بایست دعوی خویش را به طرفیت وراث زوج متوفی مطرح نماید.
غالباً میزان اجرت‌المثل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌گردد. در محاسبه میزان اجرت‌المثل، سنوات زندگی مشترک و نوع اقدامات انجام شده توسط زوجه مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است زوجین خود بر میزان اجرت‌المثل توافق نموده باشند که در این صورت به آن اجرت‌المسمی گفته می‌شود و دادگاه مطابق با همان توافق اقدام می‌نماید.
نکته مهم پایانی اینکه عده‌ای از قضات محترم معتقد بودند زوجه در راستای مطالبه حقوق مالی خویش نمی‌تواند از زوج هم مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت خویش را بنماید و هم شرط تنصیف دارایی مندرج در سند نکاحیه را بخواهد؛ تا اینکه رأی وحدت رویه شماره 779 مورخه 1398.05.15 از سوی هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر گردید و به موجب آن مشخص گردید تعیین اجرت‌المثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمی‌سازد، به عبارت دیگر مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت و مطالبه نصف دارایی که زوج پس از ازدواج تحصیل نموده است قابل جمع است و در صورت وجود شرایط مقرر قانونی زوجه می‌تواند هر دو را مطالبه نماید.