مجازات عدم پرداخت حق بیمه کارگر

قرارداد بیمه قراردادی است که طبق آن یک طرف متعهد می‌شود در ازای دریافت مبلغی از طرف دیگر در صورت بروز حادثه خسارت را به او پرداخت کند یا مبلغ مشخصی را بپردازد. طبق قانون کار و قانون تأمین اجتماعی هر کارفرمایی ملزم است کارگران خود را بیمه نموده و حق بیمه آنان را پرداخت کند.

تعریف قانونی کارگر در ماده ۲ قانون کار بیان شده است. طبق این ماده کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند. در خصوص کارفرما نیز ماده ۳ قانون کار بیان می‌کند کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق‌السعی کار می‌کند. همچنین ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی به تعریف کارفرما پرداخته است. طبق این ماده کارفرما شخص حقیقی یا حقوقی است که بیمه شده به دستور یا به حساب او کار می‌کند. کلیه کسانی که به عنوان مدیر یا مسئول، عهده‌دار اداره‌ کارگاه‌ هستند نماینده کارفرما محسوب می‌شوند و کارفرما مسئول انجام کلیه تعهداتی است که نمایندگان مزبور در قبال بیمه شده به عهده می‌گیرند.

پرداخت حق بیمه کارگر از وظایف مهم کارفرما است که در مواد قانونی بسیاری به آن اشاره شده است. طبق ماده ۱۴۸ قانون کار کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تأمین اجتماعی، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند. در کل سی درصد از حقوق کارگران تحت عنوان حق بیمه باید به اداره تأمین اجتماعی پرداخت شود که از این سی درصد بیست و سه درصد به عهده کارفرما بوده و هفت درصد مابقی آن را خود کارگر باید پرداخت کند. البته این هفت درصد را نیز کارفرما از حقوق کارگر کسر نموده و همراه با بیست و سه درصد به اداره تأمین اجتماعی تحت عنوان حق بیمه پرداخت می‌کند. به این تکلیف قانونی در ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی اشاره شده است.

 عدم پرداخت حق بیمه کارگر توسط کارفرما دارای ضمانت اجرای کیفری و جزای نقدی است. طبق ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی در صورتی که کارفرما از کسر حق بیمه سهم بیمه شده خودداری کند، شخصاً مسئول پرداخت آن خواهد بود. تأخیر کارفرما در پرداخت حق بیمه یا عدم‌ پرداخت آن رافع مسئولیت و تعهدات سازمان در مقابل بیمه‌شده نخواهد بود. همچنین در ماده ۱۸۳ قانون کار، کارفرمایانی که از بیمه نمودن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه بر پرداخت کلیه حقوق متعلق به‌ کارگر (‌سهم کارفرما) با توجه به شرایط و امکانات فرد خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد.

در زمینه عدم پرداخت حق بیمه کارگر توسط کارفرما قانون خاصی وجود دارد که مجازات نقدی آن را بیان کرده است. عنوان این قانون، قانون دریافت جرائم نقدی از کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی که ظرف مهلت مقرر نسبت به ارسال صورت مزد و حقوق بیمه‌شدگان و حق بیمه مربوط اقدام نمی‌نمایند؛ است.

بر اساس ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی، در صورتی که کارفرما هفت درصد سهم کارگر را از دستمزد وی کسر نکند، نمی‌تواند به این بهانه از پرداخت آن به سازمان تأمین اجتماعی سرباز بزند. در واقع جریمه این کار پرداخت همان هفت درصد حق کارگزار حساب خود به سازمان تأمین اجتماعی خواهد بود.
‌

در تمامی مواردی که کارفرما اقدام به بیمه کردن کارگر نکند، کارگر می‌تواند اقدام به شکایت از کارفرما کند. برای شکایت از کارفرما لازم است کارگر با در دست داشتن مدارک هویتی و قرارداد به کار اداره کار مراجعه کند و بابت بیمه نشدن اقدام به طرح شکایت کند. در این حالت بر اساس ماده ۱۸۳ قانون تأمین اجتماعی، کارفرما ممکن است به دو تا ده برابر مبلغ حق بیمه مربوطه محکوم شود. در صورتی‌که قرارداد کار شفاهی باشد کافی است کارگر مدارکی را که نشان دهنده وجود رابطه کار بین او و کارفرما است به اداره کار تحویل دهد.

روش حضوری شکایت بیمه نکردن کارگر توسط کارفرما با مراجعه به مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما یعنی هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف اداره کار است. روش اینترنتی شکایت از کارفرما بابت رد نکردن حق بیمه کارگر با مراجعه به سامانه جامع وزارت کار به آدرس prkar.mcls.gov.ir خواهد بود.