قرار اناطه

قرار اناطه کیفری یک تصمیم قضایی است که توسط مراجع قضایی کیفری اعم از دادسرا و دادگاه در مواردی اتخاذ می‌شود که رسیدگی به یک پرونده کیفری منوط به تعیین تکلیف در خصوص یک موضوع حقوقی یا قضایی دیگر باشد که در صلاحیت مراجع دیگر مانند مراجع حقوقی است. به عبارت دیگر به دلیل آنکه دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی به موضوعات حقوقی را ندارد، نمی‌تواند در مورد مسائل حقوقی یا اختلافات مربوط به آن نظر دهد و در برخی موارد ناگزیر است منتظر نتیجه رسیدگی در مراجع صالح دیگر بماند. قرار اناطه ابزاری برای جلوگیری از تداخل در صلاحیت مراجع قضایی و تضمین دادرسی عادلانه است.

صدور قرار اناطه دو اثر مهم دارد:

1. توقف موقت دادرسی کیفری است بدین معنا که دادگاه کیفری تا زمان صدور رأی قطعی از مرجع دیگر رسیدگی را متوقف می‌نماید.
2. ارجاع موضوع به دادگاه صالح می‌باشد.

قانونگذار در ماده 21 قانون آیین دادرسی کیفری به موضوع قرار اناطه پرداخته است. بر اساس این ماده "هرگاه احراز مجرمیت متهم منوط به اثبات مسائلی باشد که رسیدگی به آنها در صلاحیت مرجع کیفری نیست و در صلاحیت دادگاه حقوقی است، با تعیین ذی‌نفع و با صدور قرار اناطه تا هنگام صدور رأی قطعی از مرجع صالح، تعقیب متهم معلق و پرونده به صورت موقت بایگانی می‌شود. در این صورت هرگاه ذی‌نفع ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار اناطه بدون عذر موجه به دادگاه صالح رجوع نکند و گواهی آن را ارائه ندهد، مرجع کیفری به رسیدگی ادامه می‌دهد و تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.

تبصره 1- در مواردی که قرار اناطه توسط بازپرس صادر می‌شود، باید ظرف سه روز به نظر دادستان برسد. در صورتی که دادستان با این قرار موافق نباشد حل اختلاف طبق ماده 271 قانون آیین دادرسی کیفری به عمل می‌آید.

تبصره 2- اموال منقول از شمول این ماده مستثنی هستند.

تبصره 3- مدتی که پرونده به صورت موقت بایگانی می‌شود، جزء مواعد مرور زمان محسوب نمی‌شود.

به عنوان مثال اگر در یک پرونده کیفری با موضوع فروش مال غیر متهم ادعا نماید که مالک مال بوده است، دادگاه کیفری باید ابتدا منتظر تعیین تکلیف موضوع مالکیت در دادگاه حقوقی بماند و سپس به جرم فروش مال غیر رسیدگی کند. بنابراین با صدور قرار اناطه رسیدگی کیفری را تا حصول نتیجه از دادگاه حقوقی متوقف می‌نماید. بدیهی است که چنانچه در روند رسیدگی حقوقی مالکیت متهم احراز و اثبات گردد، پرونده کیفری با صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت به نفع متهم مختومه می‌گردد و چنانچه مالکیت وی در دادگاه حقوقی محرز نگردد، ممکن است متهم در دادسرا با قرار جلب به دادرسی و در دادگاه با حکم محکومیت روبرو گردد.

به یاد داشته باشید اگر در پرونده کیفری ذینفع قرار اناطه قرار گرفتید؛ می‌بایست ظرف مهلت حداکثر یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار اناطه ضمن طرح دعوی در مرجع صالح، گواهی آن را به مرجع کیفری ارائه نمایید، در غیر این صورت دادگاه کیفری بدون در نظر گرفتن ادعایی که باعث صدور قرار اناطه گردیده است، رسیدگی را ادامه خواهد داد و این امر ممکن است منجر به تضییع حقوق شما گردد.