تعویق صدور حکم
تعویق صدور حکم یکی از نهادهای ارفاق‌آمیز می‌باشد که در راستای اصل فردی کردن مجازات توسط قانونگذار در قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است. تعویق صدور حکم یعنی به تأخیر انداختن صدور حکم. قاضی می‌تواند با حصول شرایطی صدور حکم را به تأخیر بیندازد و از مرتکب جرم ضمانت حسن رفتار را در مدت معینی بخواهد. اگر در این مدت رفتار متهم مورد رضایت دادگاه بود، قاضی حکم محکومیت صادر نمی‌نماید؛ در غیر این صورت دادگاه حکم محکومیت متهم را صادر می‌نماید.
ماده 45 قانون مجازات اسلامی در این خصوص اشعار می‌دارد: "پس از گذشت مدت تعویق با توجه به میزان پایبندی مرتکب به اجرای دستورهای دادگاه، گزارش‌های مددکار اجتماعی و نیز ملاحظه وضعیت مرتکب، دادگاه حسب مورد به تعیین کیفر یا صدور حکم معافیت از کیفر اقدام می کند.
ماده 40 قانون مجازات اسلامی شرایط تعویق صدور حکم را بیان نموده است. ماده مارالذکر اشعار می‌دارد: "در جرایم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می‌تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است، در صورت وجود شرایط زیر صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد:
وجود جهات تخفیف
پیش‌بینی اصلاح مرتکب
جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران
فقدان سابقه کیفری مؤثر
تبصره - محکومیت مؤثر محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم براساس ماده 25 قانون مجازات اسلامی از حقوق اجتماعی محروم می‌کند".
تعویق صدور حکم تنها در جرایم تعزیری که دارای مجازات درجه شش تا هشت می‌باشد، امکان‌پذیر است. امکان تعویق صدور حکم در مورد جرایم ارتکابی توسط اطفال و نوجوانان نیز در تمام جرایم تعزیری وجود دارد. این امر در ماده 94 قانون مجازات اسلامی مورد تصریح قانونگذار قرار گرفته است. ماده مارالذکر اشعار می‌دارد: "دادگاه می‌تواند در مورد تمام جرایم تعزیری ارتکابی توسط نوجوانان، صدور حکم را به تعویق اندازد یا اجرای مجازات را معلق کند". تعویق صدور حکم در حدود، قصاص، دیات و تعزیرات منصوص شرعی و جرایم تعزیری که دارای مجازات درجه یک تا پنج می‌باشند، وجود ندارد. تعویق صدور حکم توسط دادگاه پس از احراز مجرمیت متهم صورت می‌گیرد، بنابراین مقامات قضایی در دادسرا نمی‌توانند اقدام به صدور قرار تعویق نماید. تعویق صدور حکم در قالب قرار قضایی صادر می‌گردد و دادگاه کیفری در صورت وجود شرایط کل حکم را مورد تعویق قرار می‌دهد. صدور قرار تعویق نیاز به رضایت شاکی خصوصی ندارد. تعویق ممکن است به شکل ساده یا به صورت مراقبتی باشد. در تعویق ساده مرتکب به طور کتبی متعهد می‌گردد، در مدت تعیین شده به وسیله دادگاه مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیات یا تعزیر با مجازات درجه یک تا هفت نشود و از نحوه رفتار وی پیش‌بینی شود که در آینده نیز مرتکب جرم نمی‌شود. در تعویق مراقبتی علاوه بر شرایط تعویق ساده مرتکب متعهد می‌گردد، دستور‌ها و تدابیر مقرر شده به وسیله دادگاه را در مدت تعویق رعایت کند یا به موقع اجراء گذارد. دادگاه نمی‌تواند قرار تعویق صدور حکم را به صورت غیابی صادر کند. به دلیل اینکه امکان صدور قرار به صورت غیابی وجود ندارد، قرار تعویق صدور حکم به صورت غیابی صادر نمی‌گردد. چنانچه متهم در بازداشت باشد، دادگاه پس از صدور قرار تعویق صدور حکم بلافاصله دستور آزادی وی را صادر می‌نماید. دادگاه می‌تواند در این مورد تأمین مناسب اخذ نماید. در هر صورت اخذ تامین نباید به بازداشت مرتکب منتهی گردد. مرجع اجرای دستورات دادگاه و نظارت بر دستورات دادگاه واحد اجرای احکام کیفری است.
مطابق با ماده ۴۲ قانون مجازات اسلامی تعویق مراقبتی همراه با تدابیر زیر است:
حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده توسط مقام قضائی یا مددکار اجتماعی ناظر
ارائه اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کننده نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی
اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابه‌جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه گزارشی از آن به مددکار اجتماعی
کسب اجازه از مقام قضائی به منظور مسافرت به خارج از کشور
تدابیر یاد شده می‌تواند از سوی دادگاه همراه با برخی تدابیر معاضدتی از قبیل معرفی مرتکب به نهادهای حمایتی باشد.
همچنین به موجب ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی در تعویق مراقبتی دادگاه صادر کننده قرار می‌تواند با توجه به جرم ارتکابی و خصوصیات مرتکب و شرایط زندگی او به نحوی که در زندگی وی یا خانواده‌اش اختلال اساسی و عمده ایجاد نکند، مرتکب را به اجرای یک یا چند مورد از دستورهای زیر در مدت تعویق ملزم نماید:
حرفه‌آموزی یا اشتغال به حرفه‌ای خاص
اقامت یا عدم اقامت در مکان معین
درمان بیماری یا ترک اعتیاد
پرداخت نفقه افراد واجب‌النفقه
خودداری از تصدی کلیه یا برخی از وسایل نقلیه موتوری
خودداری از فعالیت حرفه‌ای مرتبط با جرم ارتکابی یا استفاده از وسایل مؤثر در آن
خودداری از ارتباط و معاشرت با شرکا یا معاونان جرم یا دیگر اشخاص از قبیل بزه دیده به تشخیص دادگاه
گذراندن دوره یا دوره‌های خاص آموزش و یادگیری مهارت‌های اساسی زندگی یا شرکت در دوره‌های تربیتی، اخلاقی، مذهبی، تحصیلی یا ورزشی
دادگاه در الزام نمودن مرتکب به عمل به دستورات مارالذکر دارای اختیار است و این دستورات حصری هستند.
در مدت تعویق در صورت ارتکاب جرم موجب حد، قصاص، جنایات عمدی موجب دیه یا تعزیر تا درجه هفت، دادگاه به لغو قرار تعویق اقدام و حکم محکومیت صادر می‌کند. در صورت عدم اجرای دستورهای دادگاه، قاضی می‌تواند برای یک‌بار تا نصف مدت مقرر در قرار به مدت تعویق اضافه یا حکم محکومیت صادر کند.
در صورت الغای قرار تعویق و صدور حکم محکومیت، صدور قرار تعلیق اجرای مجازات ممنوع است.
مزایایی که قانون برای شما در نظر گرفته است را با وکلای متخصص گروه حقوقی و داوری سپنتا بشناسید.