ایراد در لغت و در اصطلاح حقوقی به چه معنا است؟
ایراد در لغت به معنای اعتراض، بازخواست، خرده‌گیری، عیب‌جویی و مواخذه می‌باشد. در معنای حقوقی نیز به این معناست که یک طرف دعوا ادعا می‌نماید که طرف دیگر اصول طرح دعوا یا مواردی که مؤثر در دعوا می‌باشد را رعایت نکرده است و این عدم رعایت با تذکر یک طرف در دادگاه می‌تواند با تصمیم مقام قضایی منتهی به مختومه شدن پرونده گردد.
در مبحث سوم قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، موضوع ایرادات و موانع رسیدگی مطرح گردیده است. در ماده 84 قانون مارالذکر در یازده بند ایرادات مطرح گردیده است که عبارتند از:
- ایراد عدم صلاحیت دادگاه
در مواردی دادگاه از نظر ذاتی صلاحیت نداشته و در مواردی از نظر محلی صلاحیت رسیدگی به دعوا را ندارد.
- ایراد امر مطروحه
اگر دعوای بین همان اصحاب پرونده در همان دادگاه یا دادگاه دیگری قبلاً مطرح شده و در حال رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست، دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل داشته باشد، می‌توان ایراد امر مطروحه را مطرح نمود.
- ایراد عدم اهلیت
برای طرح هر دعوا خواهان می‌بایست دارای اهلیت لازم باشد فلذا اگر صغیر، سفیه، مجنون باشد و یا به واسطه ورشکستگی از تصرف در اموال خود منع شده باشد، می‌تواند مورد ایراد خوانده قرار گیرد.
- ایراد عدم توجه دعوا
در مواردی خوانده در دعوا ایراد می‌نماید که اساساً دعوای مطروحه علیه وی فاقد وجاهت قانونی است و دعوی متوجه وی نمی‌باشد.
- ایراد عدم احراز سمت یا فقدان سمت
گاهی اوقات شخصی به نمایندگی از سوی دیگری طرح دعوا می‌نماید که سمت او محرز نیست، مثلاً به وکالت یا ولایت یا قیمومت، طرح دعوا نموده، لیکن اساساً سمت وی محرز نمی‌باشد.
- ایراد امر مختومه یا اعتبار قضیه محکوم‌بها
اگر دعوایی بین دو یا چند شخص مطرح گردد و منتهی به صدور حکم قطعی گردد، دیگر نمی‌تواند مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد.
- ایراد عدم ترتب آثار بر دعوا
در بعضی موارد می‌توان این ایراد را مطرح نمود که دعوا بر فرضی که اثبات شود، اثر قانونی ندارد، به عنوان مثال دعوای وقف یا هبه مطرح گردیده، لیکن قبض در آنها انجام نشده است، فلذا اساساً اثری بر این وقف یا هبه مترتب نیست تا دادگاه بخواهد به آن رسیدگی کند.
- ایراد عدم مشروعیت دعوا
گاهی اوقات دعوای مطروحه مشروع نیست، به عنوان مثال در قماری که بین طرفین انجام شده است یک طرف ملک خود را معرفی کرده و الان در قمار باخته است و برنده قمار، الزام به انتقال سند رسمی ملک فرد بازنده را خواسته است؛ اساساً این دعوا مشروع نمی‌باشد.
- ایراد عدم منجز بودن دعوا
فردی اقدام به طرح دعوا می‌نماید، لیکن خواسته‌ای به نحو ظنی یا احتمالی مطرح نموده است، در این حالت نیز ایراد عدم منجز بودن دعوا مطرح می‌شود.
- ایراد عدم ذینفعی
یکی از شرایط اساسی در طرح دعوا، ذینفعی خواهان می‌باشد؛ کسی که ذینفع نیست حق طرح دعوا را ندارد.
- ایراد طرح دعوا خارج از مهلت قانونی
بعضی از دعاوی نیاز به طرح در مهلت مقرر قانونی را دارند، فلذا اگر در مهلت مقرر مطرح نگردد، می‌تواند مورد ایراد قرار گیرد.
در مجموع طرح ایرادات اگر به درستی و در چارچوب قانونی صورت گیرد، می‌تواند تضمین‌کننده دادرسی عادلانه و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه برای اصحاب دعوی باشد؛ بنابراین آگاهی از ماهیت، انواع و آثار ایرادات ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. برای رفع این ضرورت گروه حقوقی و داوری سپنتا همواره کنار شماست. |
دیدگاه خود را بنویسید